Description

Jan Havickszoon Steen, Soo gewonne, soo verteert, 1661

Deze op het eerste gezicht huiselijke scène van Jan Steen bevat een uitgesproken moralistische boodschap. Op het schildje op de schoorsteen staat het spreekwoord: ‘Soo gewonne, soo verteert’, dat wil zeggen: snel verdiend, snel uitgegeven. Het is een waarschuwing tegen het kansspel trik trak, dat in de achterkamer wordt gespeeld., In 2009 krijgt het museum een aantal voorwerpen in bruikleen uit het bezit van de Stichting Het Nederlandse Gebruiksvoorwerp. Een van de objecten is een Portugese voorraadkruik en deze geeft blijk van de interessante historische relaties met Nederland. De kruik van roodbakkend aardewerk, die ooit in Edam is gevonden, gaat qua vormgeving terug op klassiek mediterrane amforamodellen. Het is tevens een goed voorbeeld van Zuid-Europees verpakkingsaardewerk, zoals dat door Nederlandse archeologen in de bodem regelmatig is aangetroffen. Schilderijen tonen bovendien ook aan dat dit vaatwerk in Nederland in gebruik is geweest: op Jan Steens Soo gewonne, soo verteert uit 1661 is in een luxueuze marmeren koelvat links op de grond een verwante Portugese wijnkruik weergegeven. Eeuwenlang zijn voedingsmiddelen zoals olijfolie, olijven en rode wijn in dergelijke vaten naar het noorden van Europa getransporteerd. De Portugese voorraadkruik is in Paviljoen Van Beuningen-de Vriese tentoongesteld als onderdeel van de Openbare Studiecollectie Gebruiksvoorwerpen. Het komende ALMA-project toont de relatie tussen materiële objecten en afbeeldingen ervan op schilderijen en prenten.