Jan Havickszoon Steen, Het losbandig huishouden, ca 1664
Jan Steen werd in 1625 of 1626 in Leiden geboren als zoon van graanhandelaar Havick Jansz Steen en Elisabeth Capiteyn. Hij kwam uit een goede familie die in bezit was een bierbrouwerij die zijn vader later erfde. De kunstenaar ging korte tijd naar de Latijnse school in Leiden, net als zijn beroemde tijdgenoot Rembrandt van Rijn, en meldde zich daarna aan bij de universiteit in Leiden. Het gezin had het financieel goed, waardoor Jan Steen in opleiding kon bij kunstenaars. Deze opleiding genoot hij vermoedelijk eerst bij Nicolaus Knüpfer, een Duitse schilder van historische en figuratieve taferelen. Ook was hij mogelijk enige tijd in de leer bij Adriaen van Ostade, maar zeker is dat niet.
Steen werkte vervolgens vijf jaar samen met de landschapsschilder Jan van Goyen, die hij later om de hand vroeg van diens dochter Margaret. Steen trouwde in 1649 met haar en samen kregen ze zeven of acht kinderen.